Θαλασσαετός

Η σημασία των αρπακτικών πουλιών για τη βιοποικιλότητα

Τα αρπακτικά πουλιά, και οι γύπες ειδικότερα, αποτελούν δείκτες καλής κατάστασης της βιοποικιλότητας. Θεωρούνται «είδη-ομπρέλα», των οποίων η προστασία εξασφαλίζει την προστασία ενός μεγάλου εύρους ειδών πανίδας και χλωρίδας που μοιράζονται το ίδιο οικοσύστημα. Γι’ αυτό τα αρπακτικά πουλιά συχνά χρησιμοποιούνται ως δείκτες κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικών με τη διαχείριση και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Στην ορεινή Θράκη έχουν θεσπιστεί περιοχές Natura 2000 και Σημαντικές περιοχές για τα Πουλιά, όπου στα κυριότερα είδη χαρακτηρισμού αυτών των περιοχών, ανήκουν και τα αρπακτικά πουλιά και οι γύπες.

Τσίφτης

Αρπακτικά πουλιά: Eίδη – ομπρέλα (flag species)

Τα αρπακτικά πουλιά κατέχουν την υψηλότερη θέση στην τροφική πυραμίδα των άγριων ζώων στη φύση, καθώς η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν προέρχεται από τον άνθρωπο, ενώ μόνο οι νεοσσοί τους μπορούν να θηρευθούν από άλλα ζώα.  Τα αρπακτικά πουλιά έχουν ανάγκη από μεγάλης ηλικίας δέντρα (γέρικα ή ώριμα δέντρα) για να στερεώσουν τις μεγάλες τους φωλιές, που φτιάχνουν από κλαδιά, είτε στην κορυφή τους, είτε πάνω σε διχάλες με πολύ χοντρά κλαδιά. Όμως, ένα μεγάλο δέντρο δεν υποστηρίζει μόνο μια φωλιά ενός αρπακτικού πουλιού, αλλά μεγάλη ποικιλία μικρότερων πουλιών και εντόμων που μπορούν να φωλιάσουν στα κλαδιά, στις τρύπες ή στις κουφάλες του ή να βρουν τροφή σε αυτό.  Ένα ώριμο δάσος που  διατηρεί πολλά μεγάλα δέντρα είναι μια ολόκληρη κοιτίδα βιοποικιλότητας. Προστατεύοντας τα αρπακτικά πουλιά, διατηρούμε τα ώριμα δάση και όλα τα είδη πανίδας που μπορούν να φιλοξενήσουν.

Ασπροπάρης

Ο μεγαλύτερος εχθρός των αρπακτικών πουλιών

Τα ενήλικα αρπακτικά πουλιά δεν έχουν εχθρούς στη φύση, καθώς βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Μεγαλύτερη απειλή για αυτά τα πουλιά αποτελούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες που υποβαθμίζουν το περιβάλλον, ενώ μεγαλύτερος σύμμαχός τους είναι οι παραδοσιακές δραστηριότητες που το σέβονται. Η αλόγιστη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων στη φύση είναι η σημαντικότερη απειλή που αντιμετωπίζουν, ενώ επίσης η αλόγιστη ή μη ορθή χωροθέτηση αιολικών σταθμών αποτελούν σημαντική αιτία θνησιμότητας. Η εγκατάλειψη της υπαίθρου είναι ακόμα μια μεγάλη απειλή, καθώς οι καλλιέργειες γίνονται μεγαλύτερης κλίμακας και η κτηνοτροφία παύει να εντάσσεται μες στην τοπική κοινωνία, στερώντας από το τοπίο την ποικιλομορφία που έχουν ανάγκη αυτά τα είδη για να βρουν τροφή και καταφύγιο. Τέλος οι εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές συντελούν στην απώλεια του βιοτόπου φωλιάσματος.

Μαυρόγυπας και Όρνιο

Γύπες: η "υπηρεσία καθαρισμού" της υπαίθρου

Οι γύπες, τα μεγαλοπρεπή αυτά αρπακτικά πουλιά με τις μοναδικές, αν και άγνωστες στους περισσότερους, ιδιότητες παίζουν σημαντικό ρόλο στη φύση αφού η παρουσία τους φανερώνει και σχετίζεται με τη συνολική υγεία του περιβάλλοντος. Τρέφονται με νεκρά ζώα, άγρια ή κτηνοτροφικά ελεύθερης βοσκής και καθαρίζουν το φυσικό περιβάλλον αποτρέποντας την εξάπλωση ασθενειών, προστατεύοντας έτσι τη δημόσια υγεία.
Οι γύπες μπορούν να καταναλώσουν ένα μεγάλο νεκρό ζώο λίγες μόλις ώρες αφού το ανακαλύψουν με τη βοήθεια της ισχυρότατης όρασης τους. Το δυνατό γαστρικό οξύ στο στομάχι τους, τους επιτρέπει να χωνέψουν τα νεκρά ζώα που περιέχουν επικίνδυνα βακτήρια, που θα ήταν τοξικά για άλλα ζώα. Το γυμνό κεφάλι τους είναι μια εξελικτική προσαρμογή που προκύπτει από τον τρόπο που τρέφονται, αφού έτσι μπορούν να το διατηρούν πιο εύκολα καθαρό. Ψάχνοντας για τροφή, οι γύπες πετούν χωρίς να φτερουγίζουν, ανεμοπορούν, εκμεταλλευόμενοι τα θερμά ανοδικά ρεύματα και σώζοντας έτσι ενέργεια για την αναζήτηση τροφής.

Λίγα λόγια για μερικά από τα σπάνια αρπακτικά πουλιά της Θράκης: