spbt.gr

Η απειλητική πυρκαγιά στο δάσος Δαδιάς

Φέτος, η πύρινη λαίλαπα πλήγωσε σοβαρά το Εθνικό Πάρκο δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου καθώς έπληξε δασική έκταση 45.412 στρεμμάτων, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ήταν μέσα στη Ζώνη Α. Η φωτιά έκαψε με διαφορετική ένταση το δάσος αφήνοντας πίσω κατακαμένα ή μερικώς καμένα δάση. Συγκεκριμένα, βάση δορυφορικών εικόνων, η πυρκαγιά έκαψε ολοσχερώς 22.097 στρέμματα, αφήνοντας όμως άκαυτες νησίδες βλάστησης συνολικής έκτασης 6.153 στρεμμάτων, ενώ σε 16.072 στρέμματα η πυρκαγιά έκαψε χαμηλή βλάστηση χωρίς να επηρεάσει τα δέντρα. Από την επταήμερη πυρκαγιά σώθηκε ο οικισμός της Δαδιάς, η μονή Δαδιάς, καθώς και οι οικοτουριστικές υποδομές δίπλα στο δάσος με τη συμβολή πολλών κατοίκων της περιοχής που συνέδραμαν στο έργο των πυροσβεστικών δυνάμεων. Διασώθηκαν επίσης και οι φωλιές των μαυρόγυπων και του ασπροπάρη από τα πλέον σπάνια αρπακτικά πουλιά, είδη σύμβολα για το Εθνικό Πάρκο.

Πολλά ώριμα δάση με πεύκα κάηκαν με αποτέλεσμα για πολλά χρόνια μέχρι να μεγαλώσουν ξανά τα δέντρα, αυτές οι δασικές εκτάσεις να μην μπορέσουν να φιλοξενούν τις φωλιές διάφορων ειδών αρπακτικών πουλιών και κυρίως σπάνιων αετών που χρειάζονται μεγάλα δέντρα για να στηρίξουν τις φωλιές τους. Ταυτόχρονα κατέκαψε και το «σύμβολο» της περιοχής, το παρατηρητήριο αρπακτικών πουλιών γνωστό σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπου χιλιάδες επισκέπτες έχουν ξεναγηθεί.

Οι πληγές θα επουλωθούν, το δάσος θα αναγεννηθεί και το παρατηρητήριο θα κατασκευαστεί ξανά, πιθανά πιο όμορφο και πιο μοντέρνο από το παλιό. Αλλά η υποβάθμιση της οικολογικής αξίας του Εθνικού Πάρκου είναι αναπόφευκτη ως προς κάποια είδη που φιλοξενεί. Η φετινή καμένη έκταση αν συνυπολογιστεί με τη μεγάλη φωτιά της Λευκίμης το 2011 και τις δυο μικρότερες φωτιές στην περιοχή Λευκίμης-Προβατώνα το 2020 και το 2021, γίνεται κατανοητό, ότι ένα μεγάλο μέρος του νότιου και ανατολικού τμήματος του Εθνικού Πάρκου έχει πλέον απωλέσει πολλά ώριμα πεύκα.

Πυρκαγιές σαν αυτή, αναδεικνύουν όχι μόνο τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, αλλά και της πύκνωσης των δασών που ευθύνεται για τη σφοδρότητα των πυρκαγιών. Πευκοδάση όπως του Εθνικού Πάρκου και άλλων ελληνικών περιοχών πύκνωσαν, εξαιτίας της εγκατάλειψης της κτηνοτροφίας που διατηρούσε τη βλάστηση κάτω από τα δέντρα αραιή και προσβάσιμη από ζώα και ανθρώπους. Η κτηνοτροφία επίσης διατηρούσε τα λιβάδια και τα δασικά ξέφωτα και έδινε την ευκαιρία ασφαλούς πρόσβασης των πυροσβεστικών δυνάμεων να σταματήσουν τη φωτιά. Το δάσος έχει εξαπλωθεί κλείνοντας ακόμη και τους ορεινούς αγρούς που δεν καλλιεργούνται. Η μωσαϊκότητα του τοπίου, το πλεονέκτημα που κληρονόμησε η Θράκη από τις παραδοσιακές της αγροτικές δραστηριότητες και προσέφερε φαγητό και σπίτι σε πολλά σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας, έχει υποβαθμιστεί. Για να αποκατασταθεί η μωσαϊκότητα, είναι πλέον κρίσιμο να εξεταστεί και να αποτελέσει αντικείμενο μελλοντικής διαχείρισης των δασών, ποιος θα είναι ο αντίποδας της ευεργετικής δράσης της βόσκησης των κτηνοτροφικών ζώων και της καλλιέργειας των αγρών, καθώς η επαναφορά της εκτατικής κτηνοτροφία και της ορεινής γεωργίας φαντάζει απίθανη, αφού δεν υποστηρίζονται σε εθνικό επίπεδο ως ένας σημαντικός πυλώνας του πρωτογενή τομέα και της διατήρησης του πληθυσμού των χωριών.

elEL