Δύο αποφάσεις διαμετρικά αντίθετες εκδόθηκαν το τελευταίο διάστημα για αιολικούς σταθμούς (ΑΣΠΗΕ) στον Έβρο και στη Ροδόπη. Στις 27 Φεβρουαρίου, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης απορρίπτει έναν αιολικό σταθμό που σχεδιάζονταν κοντά σε φωλιές ασπροπάρη και όρνιων στην προστατευόμενη περιοχή της Κοιλάδας του Κομψάτου και η απόφαση αυτή αποτελεί ελπιδοφόρο νέο, τόσο για τους γύπες, όσο και για δεκάδες ακόμη σπάνια αρπακτικά πουλιά που διαβιούν στην περιοχή. Κι όμως, μόλις πέντε ημέρες πριν, στις 22 Φεβρουαρίου το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είχε αδειοδοτήσει άλλον αιολικό σταθμό στα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας, μεταξύ Πετρωτών και Πενταλόφου του Δήμου Ορεστιάδας. Σε αυτή την περίπτωση, ο άτυχος ασπροπάρης δεν φωλιάζει στην Ελλάδα, αλλά στη Βουλγαρία, όμως σε πολύ κοντινή απόσταση (μόλις 5 χλμ.) από τον αιολικό σταθμό.

Για την αδειοδότηση του αιολικού σταθμού στη θέση «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» στην Κοιλάδα Κομψάτου, η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ήδη από την πρώτη στιγμή είχαν αντιδράσει έντονα, εκφράζοντας την αρνητική τους θέση την οποία στήριξαν με επιστημονικά δεδομένα. Τα επιχειρήματα των δύο οργανώσεων και η αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ που ακολούθησε, έπεισαν και άλλες υπηρεσίες να γνωμοδοτήσουν αρνητικά, ώστε τελικά η Αποκεντρωμένη διοίκηση να αποφασίσει ότι ο ΑΣΠΗΕ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και ότι ένα τέτοιο έργο έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους διατήρησης των προστατευόμενων ειδών στην περιοχή. Στην απορριπτική απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η περιοχή της Κοιλάδας του Κομψάτου χαρακτηρίζεται ως «εξαιρετικής σημασίας ενδιαίτημα για σπάνια προστατευόμενα είδη πτηνών» και επιπλέον υπογραμμίζεται ότι, ειδικότερα μετά τις πρόσφατες πυρκαγιές που σημαντικά ενδιαιτήματα έχουν καεί, η περιοχή έχει ιδιαίτερη σημασία για την αναπαραγωγή και τροφοληψία των απειλούμενων ειδών. Την ιδιαίτερη σημασία των γειτονικών στις καμένες εκτάσεις περιοχών είχαν επισημάνει ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις με κοινή επιστολή τους στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ζητώντας να ανασταλούν οι διαδικασίες αδειοδότησης ΑΣΠΗΕ στις περιοχές αυτές, ωστόσο το υπουργείο δεν έχει δημοσιεύσει καμία σχετική απόφαση, ενώ παρά τις υπενθυμίσεις αποφεύγει να απαντήσει στις περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Για τον αιολικό σταθμό στη θέση «ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ» στην Ορεστιάδα, εκτός από την αρνητική γνωμοδότηση της Δασικής Υπηρεσίας, μεγάλη ήταν η αντίδραση από πολίτες και Συλλόγους, τη Σχολή Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και το Εργαστήριο Δασικής Βοτανικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, οι οποίοι στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης απέστειλαν επιστολές εκφράζοντας την αντίθεση τους για την καταστροφή του μοναδικού φυσικού δασικού οικοσυστήματος στο Δήμο Ορεστιάδας. Η Βουλγαρική Ορνιθολογική Εταιρεία (BSPB) ενημερώθηκε από την Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης για τον σχεδιασμό του έργου και άμεσα έστειλε επιστολή στο ΥΠΕΝ, ενημερώνοντας για την ύπαρξη ενεργής φωλιάς ασπροπάρη σε απόσταση μικρότερη των 5 χλμ. και για την νομοθεσία στη γειτονική χώρα, κατά την οποία – όπως και στην Ελλάδα – ορίζεται ζώνη αποκλεισμού για αιολικούς σταθμούς σε ακτίνα 5 χλμ. από φωλιές ασπροπάρη. Το ΥΠΕΝ αγνόησε τις αντιδράσεις των πολιτών και φορέων, ουδόλως ενδιαφέρθηκε για τις επιπτώσεις του αιολικού σταθμού στη βιοποικιλότητα της γειτονικής χώρας και στην απόφαση του δεν εξηγεί τους λόγους που αυτά δεν λήφθηκαν υπόψη. Σημειώνεται πως η υποχρεωτική ενημέρωση και παροχή γνώμης από γειτονικό κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν ένα έργο ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον του, προβλέπεται ρητά από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/92/ΕΕ (για την εκτίμηση των επιπτώσεων έργων στο περιβάλλον).

 «Ίσως τελικά υπάρχει ελπίδα για τον ασπροπάρη, τα όρνια και τα σπάνια αρπακτικά πουλιά που έχουν βρει καταφύγιο στον Κομψάτο. Δυστυχώς όμως έχει χαθεί η εμπιστοσύνη στη διοίκηση, η οποία λαμβάνει τις αποφάσεις. Θυμόμαστε όλοι πως τον περασμένο Ιούλιο εγκρίθηκαν τρεις ανεμογεννήτριες στον Κομψάτο, οι δύο μάλιστα εντός της ζώνης αποκλεισμού που έχει θεσμοθετηθεί για τον ασπροπάρη. Και τώρα η έγκριση του αιολικού σταθμού στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, παρά τις τόσες αντιδράσεις. Ελπίζουμε, τουλάχιστον ότι στο μέλλον η διοίκηση θα λαμβάνει σωστές αποφάσεις με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και συνυπολογίζοντας τις θέσεις των τοπικών φορέων και κατοίκων. Επίσης, η διοίκηση είτε σε περιφερειακό είτε σε εθνικό επίπεδο, καθώς και οι γνωμοδοτούσες υπηρεσίες, χρειάζεται να θέσουν τις ίδιες αξίες και προτεραιότητες και να μην γνωμοδοτούν/αδειοδοτούν αντιφατικά.», δήλωσε ο Λευτέρης Καψάλης, επιστημονικός συνεργάτης της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης.

Σημειώσεις:

• Μπορείτε να δείτε την απορριπτική απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης για τον αιολικό σταθμό στη θέση «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» στον Κομψάτο εδώ.
• Μπορείτε να δείτε την απόφαση έγκρισης του ΥΠΕΝ για τον αιολικό σταθμό στη θέση «ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ» στην Ορεστιάδα εδώ.
• Η δικαιούχος εταιρεία είχε υποβάλει ήδη από το 2021 φάκελο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του ίδιου ΑΣΠΗΕ στη θέση «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» στην ίδια ουσιαστικά θέση, με τη διαφορά ότι η χωροθέτηση του 2021 αφορούσε σε 12 ανεμογεννήτριες (Α/Γ), ενώ η χωροθέτηση του 2022 σε 7 Α/Γ μεγαλύτερης ισχύος, διαμέτρου ρότορα και ύψους πυλώνα. Κατά την αρχική χωροθέτηση (2021) οι 6 από τις 12 Α/Γ, σχεδιάζονταν εντός της ζώνης αποκλεισμού για ΑΣΠΗΕ που έχει οριστεί με κ.υ.α. για την προστασία του ασπροπάρη και οι υπόλοιπες έξι οριακά εκτός αυτής. Κατά τη νέα χωροθέτηση και έπειτα από ενστάσεις και αρνητικές γνωμοδοτήσεις, η εταιρεία απέσυρε τις έξι Α/Γ που χωροθετούνταν εντός της ζώνης αποκλεισμού, διατηρώντας ωστόσο (με μικρές αποκλίσεις από 0 έως 135 μέτρα) τις έξι Α/Γ που χωροθετούνταν οριακά εκτός αυτής και προσθέτοντας μια επιπλέον Α/Γ δυτικά των υπολοίπων, η οποία απέχει μόλις 645 μ. από την ζώνη αποκλεισμού.
• Ο πληθυσμός του Ασπροπάρη έχει υποστεί δραματική μείωση τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να έχουν απομείνει μόνο πέντε επικράτειες/φωλιές στη Θράκη, τέσσερις εκ των οποίων στον Έβρο και μια στη Ροδόπη και συγκεκριμένα στα Θρακικά Μετέωρα στην Κοιλάδα Κομψάτου. Για το λόγο αυτό έχει υπογραφεί με κοινή υπουργική απόφαση (κ.υα. 43236/1053/25-10-2017 ΦΕΚ Β’3760) το Εθνικό Σχέδιο για τον Ασπροπάρη στην Ελλάδα, το οποίο μεταξύ άλλων ορίζει ζώνη αποκλεισμού για ΑΣΠΗΕ σε ακτίνα κατ’ ελάχιστον 5 χλμ. από φωλιές ασπροπάρη.
• Το όρνιο είναι από τα είδη που αποδεδειγμένα υποφέρουν περισσότερο από την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Για το λόγο αυτό στο Εθνικό Σχέδιο για τα πτωματοφάγα είδη ορνιθοπανίδας (υπουργική απόφαση 68086/2149/09-08-2021 ΦΕΚ Β’ 3663) προβλέπονται ζώνες ευαισθησίας για το όρνιο, εντός των οποίων αποκλείεται η εγκατάσταση νέων ανεμογεννητριών. Ο ΑΣΠΗΕ σχεδιάζονταν εντός της ζώνης ευαισθησίας του όρνιου και μάλιστα σε πολύ κοντινή απόσταση με εννέα καταγεγραμμένες θέσεις φωλεοποίησης όρνιων.
• Η περιοχή των Θρακικών Μετεώρων και ευρύτερα η Κοιλάδα του Κομψάτου, αποτελεί εξαιρετικής σημασίας ενδιαίτημα για τον ασπροπάρη, το όρνιο και για σπάνια προστατευόμενα αρπακτικά πουλιά που είτε φωλιάζουν είτε διέρχονται από την περιοχή. Ειδικότερα μετά την καταστροφική πυρκαγιά που το περασμένο έτος έπληξε τον Έβρο και τη Ροδόπη, με τις ανυπολόγιστες συνέπειες για τα προστατευόμενα πουλιά και τα οικοσυστήματα τους,  η Κοιλάδα του Κομψάτου και οι άλλες γειτονικές των καμένων περιοχές (του Δικτύου Natura 2000 και οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά) είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε πιέσεις όπως τα έργα αιολικής ενέργειας. Για τον λόγο αυτό τον περασμένο Οκτώβριο εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις με κοινή επιστολή τους στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ζήτησαν να ανασταλούν οι διαδικασίες αδειοδότησης ΑΣΠΗΕ στις περιοχές αυτές για τουλάχιστον τρία έτη. Μπορείτε να δείτε την κοινή επιστολή εδώ.
• Μπορείτε να δείτε την περιοχή που σχεδιάζονταν να εγκατασταθεί ο ΑΣΠΗΕ «ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΛΑ» στο ντοκιμαντέρ του WWF Ελλάς «Τα μετέωρα του Βορρά» εδώ.