Έχουν περάσει τρεις μήνες από την καταστροφική πυρκαγιά που κατέκαψε περίπου 950.000  στρέμματα στον Έβρο και τη Ροδόπη, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τα προστατευόμενα πουλιά και τα φυσικά οικοσυστήματα, όμως το ΥΠΕΝ ακόμα δεν έχει εκδώσει καμία απόφαση για τα απαραίτητα προσωρινά μέτρα προστασίας που θα διευκολύνουν την αποκατάσταση. Δράσεις για την αποκατάσταση έχουν ξεκινήσει, χωρίς όμως να έχει πρώτα θωρακιστεί η περιοχή με την απόφαση αναστολής έγκρισης έργων και δραστηριοτήτων που δυνητικά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στα προστατευόμενα πουλιά και στα οικοσυστήματα της περιοχής που έχουν πληγεί από την πυρκαγιά. Ενώ από τις 26 Σεπτεμβρίου ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε την αναστολή των οικονομικών δραστηριοτήτων στην πληγείσα από την πυρκαγιά περιοχή, και παρά το γεγονός ότι οι δράσεις για την αποκατάσταση έχουν ήδη ξεκινήσει από τον ΟΦΥΠΕΚΑ και τη Δασική Υπηρεσία εντούτοις ακόμα καμία τέτοια απόφαση δεν υπάρχει.

Ήδη από τις 27 Οκτωβρίου, εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις έστειλαν επείγουσα επιστολή προς το ΥΠΕΝ με συγκεκριμένες προτάσεις, τεκμηριωμένες βάσει επιστημονικών δεδομένων, καλώντας το υπουργείο να αναστείλει με νομοθετική ρύθμιση για τουλάχιστον τρία χρόνια τα δυνητικά επιβλαβή έργα (όχι τα ωφέλιμα) και τις δραστηριότητες εντός των καμένων εκτάσεων. Ειδικότερα για τα έργα αιολικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), η αναστολή είναι απαραίτητο να επεκταθεί και στις παρακείμενες κρίσιμες για τα πουλιά περιοχές του Έβρου και της Ροδόπης. Σχεδόν δύο μήνες μετά την ανακοίνωση του υπουργού και την επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση των εννέα περιβαλλοντικών οργανώσεων που ακολούθησε, η αναστολή των διαδικασιών αδειοδότησης των ΑΣΠΗΕ δεν έχει ακόμη θεσπιστεί.

Η καθυστέρηση αυτή προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία για την προστασία των πουλιών και των οικοσυστημάτων που επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά, αλλά και σύγχυση στις υπηρεσίες που καλούνται να αποφασίσουν ή να γνωμοδοτήσουν για την αδειοδότηση αυτών των έργων, καθώς τα σχεδιαζόμενα έργα στην περιοχή αυξάνονται συνεχώς.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούν το ΥΠΕΝ να λάβει άμεσα τα απαραίτητα μέτρα, αναστέλλοντας με νομοθετική ρύθμιση τις διαδικασίες αδειοδότησης όλων των έργων που δεν σχετίζονται με τη διαχείριση και προστασία των καμένων περιοχών, και ειδικά των αιολικών σε συγκεκριμένες κρίσιμης οικολογικής σημασίας εκτάσεις, παρακείμενες των καμένων, μέχρι την ολοκλήρωση των μελετών που θα προσφέρουν τα απαιτούμενα αξιόπιστα δεδομένα και πληροφορίες προκειμένου να ληφθούν επιστημονικά τεκμηριωμένες και εμπεριστατωμένες αποφάσεις σχετικά με τη δυνατότητα ανάπτυξης και αδειοδότησης έργων στις περιοχές αυτές. Μόνον έτσι θα διασφαλιστεί η προστασία των πουλιών και των φυσικών οικοσυστημάτων, αλλά και η επιτυχία των δράσεων αποκατάστασης.

Κοινή ανακοίνωση εννέα οργανώσεων:

1. ANIMA
2. Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
3. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
4. Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης
5. Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών
6. Καλλιστώ
7. Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
8. MEDASSET
9. WWF Ελλάς

Σημειώσεις:

 I. Ιστορικό:

• Στις 26 Σεπτεμβρίου ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε την αναστολή των οικονομικών δραστηριοτήτων στην πληγείσα από την πυρκαγιά περιοχή του Έβρου, ωστόσο από τότε δεν έχει δημοσιευτεί καμία απόφαση σχετικά με αυτό. Μπορείτε να δείτε την ανακοίνωση του υπουργού εδώ.
• Στις 27 Οκτωβρίου, εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις έστειλαν επείγουσα επιστολή προς το ΥΠΕΝ με συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις, καλώντας το υπουργείο να αναστείλει με νομοθετική ρύθμιση για τουλάχιστον τρία χρόνια τα δυνητικά επιβλαβή έργα (όχι τα ωφέλιμα) και τις δραστηριότητες εντός των καμένων εκτάσεων και ειδικότερα για τα έργα αιολικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), την αναστολή τους και στις παρακείμενες κρίσιμες για τα πουλιά περιοχές του Έβρου και της Ροδόπης. Μπορείτε να δείτε την επιστολή εδώ.
• Στις 13 Νοεμβρίου, η ΕΠΒΘ κατέθεσε σχόλια στη δημόσια διαβούλευση σε νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, ζητώντας να συμπεριληφθούν οι προτάσεις των εννέα περιβαλλοντικών οργανώσεων στο νομοσχέδιο. Μπορείτε να δείτε τα σχόλια της ΕΠΒΘ στη δημόσια διαβούλευση εδώ.
• Στις 17 Νοεμβρίου, η ΕΠΒΘ έστειλε εκ νέου επιστολή στο ΥΠΕΝ ζητώντας ενημέρωση για την πρόοδο των διαδικασιών σχετικά με το αίτημα των εννέα οργανώσεων για αναστολή των διαδικασιών αδειοδότησης, επισήμανε τα σχόλια της στη δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο και έστειλε χάρτη που απεικονίζονται οι προτεινόμενες για αναστολή περιοχές και τα έργα ΑΣΠΗΕ που επηρεάζονται από αυτή. Μπορείτε να δείτε την επιστολή εδώ.

 IΙ. Υφιστάμενη κατάσταση:

Στις Π.Ε.  Έβρου και Ροδόπης έχουν ήδη εγκατασταθεί και λειτουργούν 28 ΑΣΠΗΕ με 276 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 506,3 MW εκ των οποίων:

• 18 ΑΣΠΗΕ με 170 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura
• το σύνολο των 28 ΑΣΠΗΕ με 266 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ
• 8 ΑΣΠΗΕ με 54 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης

Στις δύο Π.Ε. έχουν λάβει ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ (αλλά δεν έχουν εγκατασταθεί ακόμη) 30 ΑΣΠΗΕ με 221 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 863 MW εκ των οποίων:

• 9 ΑΣΠΗΕ με 68 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura
• 22 ΑΣΠΗΕ με 123 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ
• 8 ΑΣΠΗΕ με 19 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης

Επιπλέον αυτών είναι σε διαβούλευση για την έγκριση περιβαλλοντικής αδειοδότησης 38 ΑΣΠΗΕ με 348 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 1818,1 MW, εκ των οποίων:

• 8 ΑΣΠΗΕ με 42 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura
• 27 ΑΣΠΗΕ με 238 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ
• 11 ΑΣΠΗΕ με 52 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης

 ΙΙΙ. Περιστατικά πρόσκρουσης:

Έως σήμερα, στον Έβρο και τη Ροδόπη έχουν καταγραφεί 563 περιστατικά πρόσκρουσης πουλιών και νυχτερίδων στις ανεμογεννήτριες στις Π.Ε. Έβρου και Ροδόπης. Από αυτά:

• 35 είναι αρπακτικά πουλιά (16 από αυτά γύπες)
• 198 είναι πουλιά άλλων ειδών
• 330 είναι νυχτερίδες

Επιπλέον της θανάτωσης των πουλιών λόγω πρόσκρουσης, οι ανεμογεννήτριες επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις (είτε μεμονωμένα είτε σωρευτικά) και σε άλλα προστατευόμενα είδη (π.χ. νυχτερίδες) και οικοτόπους.

Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων είναι σαφώς μεγαλύτερος από τα καταγεγραμμένα, αφού όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη (δορυφορικοί πομποί και έρευνες), σε πολλές περιπτώσεις τα πουλιά μετά την πρόσκρουση πέφτουν σε μεγάλη απόσταση από τις ανεμογεννήτριες, ή σε περιοχές με πυκνή βλάστηση, ή τραυματίζονται και έως ότου πεθάνουν μετακινούμενα στο έδαφος απομακρύνονται από τις ανεμογεννήτριες ή καταναλώνονται από θηλαστικά στο μεσοδιάστημα των ερευνών.

Σημειώνεται ότι τρία προστατευόμενα αρπακτικά πουλιά (ένας μαυρόγυπας, ένας γερακαετός και ένας σφηκιάρης) προσέκρουσαν σε ανεμογεννήτριες που είχαν εγκατεστημένο αυτοματοποιημένο σύστημα αποτροπής προσκρούσεων και ενώ το σύστημα εντόπισε μέσω των καμερών την προσέγγιση των πουλιών, οι ανεμογεννήτριες δεν κατάφεραν να σταματήσουν εγκαίρως με αποτέλεσμα τα πουλιά να προσκρούσουν σε αυτές. Λαμβάνοντας υπόψη τα περιστατικά πρόσκρουσης σε ανεμογεννήτριες που είχαν εγκατεστημένο αυτοματοποιημένο σύστημα για την αποτροπή πρόσκρουσης, καθώς και άλλα περιστατικά που έχουν καταγραφεί στο εξωτερικό και επιπλέον το γεγονός ότι οι ήχοι αποτροπής που εκπέμπουν έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν εκτοπισμό των πουλιών από κατάλληλες γι’ αυτά περιοχές, καταδεικνύεται πως τα συστήματα αυτά δεν είναι πλήρως αποτελεσματικά και ως εκ τούτου δεν μπορούν να διασφαλίσουν τον μετριασμό των επιπτώσεων στα προστατευόμενα είδη.